Muziekdocenten - Bandoneon
Over Bandoneonles
Wat is een bandoneon?
Het bandoneon is een doosvormig instrument met veel knoppen. Op het eerste gezicht kan het gemakkelijk worden aangezien voor een accordeon. De twee instrumenten lijken weliswaar op elkaar en beide zijn instrumenten met een doorslaand riet. Vergeleken met het accordeon is het bandoneon echter kleiner en heeft een meer melancholische klank.
Waar komt het bandoneon vandaan?
Het bandoneon werd halverwege de 19e eeuw in Duitsland uitgevonden door Heinrich Band, een instrumentenhandelaar en instrumentmaker
Buenos Aires
Begin 20e eeuw waren er veel emigranten uit Duitsland, Spanje, Italië en Frankrijk die zich vestigden naar Buenos Aires. Ze namen dit kleine, draagbare instrument mee en speelden meeslepende walsen, habanera's, polka's, bloedstollende tango's en zwoele milonga's. Muziek en zeker de indringende klank van het bandoneon, was en is, verbindend om gevoelens van eenzaamheid, nostalgie en passie te delen.
Tango
Naarmate de tangomuziek in Buenos Aires bloeide, werd het bandoneon een essentieel onderdeel van tango-ensembles en uiteindelijk het bepalende geluid van het genre. Oorspronkelijk had het bandoneon slechts een paar knoppen en slechts geschikt om eenvoudige akkoorden te spelen. Maar naarmate de tangomuziek evolueerde, ontwikkelde het instrument zich ook, en uiteindelijk bereikte het 142 tongen en 71 knoppen.
Complex
Omdat het systeem geleidelijk werd uitgebreid in plaats van helemaal opnieuw te worden ontworpen, is de knoppenindeling onregelmatig en niet volgens een eenvoudige toonladdervolgorde gerangschikt – in tegenstelling tot het accordeon of piano. Elke knop produceert verschillende tonen wanneer de balg wordt ingedrukt of getrokken, en de linker- en rechterkant van het instrument zijn ook verschillend.
Duivels Instrument
Het is alsof je vier onregelmatige klavieren in één hebt! Deze complexiteit leverde het bandoneon de bijnaam "het instrument van de duivel" op. Het hierboven beschreven systeem is de Rheinische [Duitse] indeling, die het meest voorkomt in de tango. Er bestaat ook een chromatisch systeem, waarbij de knoppen regelmatiger zijn gerangschikt, vergelijkbaar met het accordeon.
Draagbaar orgel
De luchtbeweging door het instrument voelt bijna meditatief aan en de klank is uniek mooi, nostalgisch en diep emotioneel. Het bandoneon bestrijkt bijna zes octaven en biedt daardoor een grote muzikale veelzijdigheid. In Tango's Milonga's en Walsen wisselen messcherpe klanken af met warme sonore oergeluiden. Ook in barok- of hedendaagse muziek geeft de unieke en direct herkenbare klank van het bandoneon een bijzondere intense bijdrage. Bandoneon wordt ook wel eens een "draagbaar orgel" genoemd.
Is het bandoneon gemakkelijk te bespelen?
Ondanks de moeilijkheidsgraad is het bandoneon een genot om te bespelen. Je zult veel moeten oefenen om het bandoneon goed te leren bespelen en de subtiele effecten, rubato en passie in je spel te ontwikkelen, maar als je er eenmaal mee begint, zul je absoluut helemaal betoverd raken door de klank en de ontelbare mogelijkheden van het bandoneon!
Wie zijn beroemde bandoneonspelers?
We kennen in Nederland natuurlijk Carel Kraayenhof, die het prachtige Argentijnse repertoire met zijn ensembles intens en emotioneel over het voetlicht brengt. Beroemde meesters op bandoneon zijn bijvoorbeeld Miguel Caló, 'El Pichuco' Aníbal Troilo, Astor Piazzolla en Francisco Fiorentino