Over Bandoneonles
Wat is een bandoneon?
De bandoneon is een doosvormig instrument met veel knoppen. Op het eerste gezicht kan het gemakkelijk worden aangezien voor een accordeon. De twee instrumenten lijken weliswaar op elkaar en beide zijn instrumenten met een doorslaand riet. Vergeleken met de accordeon is de bandoneon echter kleiner en heeft een meer melancholische klank.
Waar komt de bandoneon vandaan?
De bandoneon werd halverwege de 19e eeuw in Duitsland uitgevonden door Heinrich Band, een instrumentenhandelaar, als een soort concertina.
Buenos Aires
Begin 20e eeuw emigreerden veel Europeanen naar Buenos Aires. Ze namen dit kleine, draagbare instrument mee en bespeelden het om hun gevoelens van eenzaamheid en nostalgie te verzachten.
Tango
Naarmate de tangomuziek in Buenos Aires bloeide, werd de bandoneon een essentieel onderdeel van tango-ensembles en uiteindelijk het bepalende geluid van het genre. Oorspronkelijk had de bandoneon slechts een paar knoppen en kon hij eenvoudige akkoorden spelen. Maar naarmate de tangomuziek evolueerde, ontwikkelde het instrument zich ook, en uiteindelijk bereikte het 142 tongen en 71 knoppen.
Complex
Omdat het systeem geleidelijk werd uitgebreid in plaats van helemaal opnieuw te worden ontworpen, is de knoppenindeling onregelmatig en niet volgens een eenvoudige toonladdervolgorde gerangschikt – in tegenstelling tot de accordeon of piano. Elke knop produceert verschillende tonen wanneer de balg wordt ingedrukt of getrokken, en de linker- en rechterkant van het instrument zijn ook verschillend.
Duivels Instrument
Het is alsof je vier onregelmatige klavieren in één hebt! Deze complexiteit leverde de bandoneon de bijnaam "het instrument van de duivel" op. Het hierboven beschreven systeem is de Rheinische [Duitse] indeling, die het meest voorkomt in de tango. Er bestaat ook een chromatisch systeem, waarbij de knoppen regelmatiger zijn gerangschikt, vergelijkbaar met de accordeon.
Draagbaar orgel
De luchtbeweging door het instrument voelt bijna meditatief aan en de klank is uniek mooi, nostalgisch en diep emotioneel. De bandoneon bestrijkt bijna zes octaven en biedt daardoor een grote muzikale veelzijdigheid. In Tango's Milonga's en Walsen wisselen messcherpe klanken af met warme sonore oergeluiden. Ook in barok- of hedendaagse muziek is de bandoneon te gebruiken en wordt daarom ook wel eens een "draagbaar orgel" genoemd.
Is de bandoneon gemakkelijk te bespelen?
Ondanks de moeilijkheidsgraad is de bandoneon een genot om te bespelen. Je zult veel moeten oefenen om de bandoneon goed te leren bespelen. Als je er eenmaal mee begint, zul je absoluut helemaal betoverd raken door de klank van de bandoneon en zeker door de diepe emoties van Tango.
Wie zijn beroemde bandoneonspelers?
We kennen in Nederland natuurlijk Carel Kraayenhof, die het prachtige Argentijnse repertoire met zijn ensembles intens en emotioneel over het voetlicht brengt. Beroemde meesters op de bandoneon zijn bijvoorbeeld Miguel Caló, 'El Pichuco' Aníbal Troilo, Astor Piazzolla en Francisco Fiorentino